Grond akkerbouw

Grondfaciliteit

Een slimme afstemming van vraag en aanbod van (landbouw)grond kan bijdragen aan een toekomstbestendige landbouwsector en duurzame inrichting van het landelijk gebied. Veel jonge boeren vinden het lastig om betaalbare grond te verwerven, terwijl bestaande bedrijven vaak juist extra ruimte nodig hebben voor uitbreiding of omschakeling. Ook internationale verplichtingen voor het landelijk gebied stellen eisen aan het grondgebruik. Op verschillende manieren kunnen vraag en aanbod van grond samenkomen.

De Nationale Grondbank (NGB) koopt agrarische locaties aan die geschikt zijn als ruilgrond. Bijvoorbeeld voor boeren die willen verplaatsen, extensiveren of omschakelen. Ook koopt de NGB grond van stoppende boeren tegen marktconforme prijzen. Deze grond komt vervolgens beschikbaar voor gebiedsgerichte opgaven. 

Vrijwillige kavelruil en Wettelijke herverkaveling zijn effectieve instrumenten om grondvraag en -aanbod bij elkaar te brengen. Ze zijn geschikt om de agrarische structuur te verbeteren, versnippering te verminderen, huiskavels te vergroten en om grond beter te verkavelen.  

Rijksgronden bieden kansen om gebiedsopgaven te versnellen. Bijvoorbeeld door deze in te zetten als ruilgrond bij bedrijfsverplaatsing of door de grond te verpachten tegen gunstige tarieven. 

Door gronden te herwaarderen, kunnen deze voor een lagere prijs beschikbaar komen voor gebiedsdoelen. Dat kan doordat gebruiksbeperkingen de waarde van de grond verlagen. Ook particuliere grondeigenaren, zoals boeren, kunnen ervoor kiezen om vrijwillig in te stemmen met beperkingen in het gebruik van de grond. In ruil daarvoor ontvangen zij een vergoeding. Een verkenning (2024) bracht de mogelijkheden hiervoor in kaart.